ชะลอการเกิดมะเร็งด้วยสาร Flavonoid – ซีรี่การค้นพบความลับแห่งธรรมชาติ

ฉบับย่อ

  • สารกลุ่ม Flavonoid คือ Antioxidant agent
  • สารกลุ่ม Flavonoid พบได้จากผัก ผลไม้ สมุนไพร และอาหารหลายชนิด
  • กลไกการออกฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระ คือ การให้อิเล็กทรอนแก่สารอนุมูลอิสระทำให้เกิดความเสถียร
  • กลไกการออกฤทธิ์ในการต้านอักเสบ คือ การยับยั้งการทำงานของ LOX และ COX
  • กลไกการชะลอการเกิดเซลล์มะเร็ง คือ การต้านอนุมูลอิสระ และต้านอักเสบ จึงไม่เกิดเซลล์มะเร็ง
  • ปัจจุบันมีอาหารเสริมมากมายที่อุดมไปด้วย Flavonoids

ชะลอการเกิดมะเร็งด้วยสาร Flavonoid – ซีรี่การค้นพบความลับแห่งธรรมชาติ

ฟลาโวนอยด์ คือ อะไร

ฟลาโวนอยด์ หรือ Flavonoid คือ สารต้านอนุมูลอิสระ หรือ Antioxidant agent ชนิดหนึ่งที่สามารถพบได้ตามแหล่งอาหารธรรมชาติหลายชนิด โครงสร้างโมเลกุลของฟลาโวนอยด์มีความคล้ายกับฮอร์โมนเพศหญิง หรือเอสโตรเจน มันจึงเป็นอีกหนึ่งตัวช่วยเพิ่มความชุ่มชื้น ความเต่งตึงให้แก่ผิวพรรณค่ะ ซึ่งปัจจุบันฟลาโวนอยด์สามารถแบ่งออกเป็น 6 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ

  1. ฟลาวานอล (Flavanols)
  2. ฟลาวาน-3-ออล (Flavan-3-ols)
  3. ฟลาโวน (Flavones)
  4. ฟลาวาโนน (Flavanones)
  5. ไอโซฟลาโวน (Isoflavones)
  6. แอนโทไซนานิน (Anthocyanins)

สารเหล่านี้เป็นที่สนใจของเหล่านักโภชนการอาหารเป็นอย่างมาก มันจึงถูกนำมาวิจัยมาเป็นเวลาระยะหนึ่งซึ่งกลุ่มนักวิทยาศาสตร์ได้พบว่า ฟลาโวนอยด์ มีประโยชน์ต่อร่างกายในหลาย ๆ ด้าน แต่ที่โดดเด่นเลยก็คือ การต้านอนุมูลอิสระ, การต้านอักเสบ, และการชะลอการเกิดมะเร็งค่ะ

รูปที่ 1 บางทีเราอาจจะเผลอกินสารกลุ่ม Flavonoid เข้าไปโดยที่ไม่รู้ตัว แต่มันดีต่อร่างกายนะ อิอิ

 

กลไกการออกฤทธิ์ของ Flavonoid

ถึงแม้การเข้าใจกลไกการออกฤทธิ์ของสารกลุ่ม Flavonoid อาจจะยากไปซักหน่อยสำหรับคนทั่วไป แต่เราพยายามย่อย และอธิบายถึงกลไกเหล่านั้นออกมาให้ทุกคน เพื่อทำให้เข้าใจที่สุดเท่าที่เราจะทำได้ค่ะ

ต้านอนุมูลอิสระ

กลไกการออกฤทธิ์ของ Flavonoid ในการต้านอนุมูลอิสระ คือ การให้อิเล็กทรอน (electron donate) แก่สารอนุมูลอิสระ ทำให้สารเหล่านั้นมีค่าเป็นกลาง หรือ พูดง่าย ๆ คือการทำให้สารอนุมูลอิสระเสถียรมากพอที่จะทำร้ายเซลล์ และเนื้อเยื่ออื่น ๆ นั่นเองค่ะ

สาร Flavonoid ทำงานแบบนี้ได้เนื่องจากมันอาศัยโครงสร้างทางเคมีของมัน ซึ่งประกอบด้วยกลุ่มฟีนอล (Phenolic) หลายกลุ่ม ซึ่งนอกจากจะป้องกันความเสียหายจากสารอนุมูลอิสระแล้วมันก็ยังสามารถลดความเครียดของเซลล์ (Oxidative Stress) จากปฏิกิริยา Oxidation ได้อีกด้วยค่ะ

รูปที่ 2 ช็อคโกแลต และ โกโก้ เป็นของอร่อยที่อุดมไปด้วยสาร Flavonoid ซึ่งมันก็ถูกจัดให้เป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งที่มีค่า ORAC Score สูงเป็นอันดับต้น ๆ เลยก็ว่าได้

 

อีกหนึ่งกลไกการทำงานของ Flavonoid ในการต้านอนุมูลอิสระ ก็คือ การเปลี่ยนแปลงการทำงานของเอ็นไซม์บางชนิด และการยับยั้งการส่งสัญญาณ (Signaling pathway) ที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบอันจะทำให้ก่อเกิดสารอนุมูลอิสระขึ้นในภายหลังค่ะ

 

ต้านอักเสบ

กลไกการทำงานของ Flavonoid ในการต้านอักเสบยังคงเกี่ยวเนื่องกับโครงสร้างเคมีเช่นเดิมค่ะ ก่อนต้องขอเกริ่นก่อนค่ะว่า การอักเสบเป็นกระบวนการทางธรรมชาติที่เกิดขึ้นเพื่อตอบสนองต่อการบาดเจ็บ หรือ การติดเชื้อ แต่หากมันกลายเป็นการอักเสบเรื้อรังขึ้นเมื่อไหร่แล้วล่ะก็ มันก็จะสามารถพัฒนากลายเป็นมะเร็งได้เช่นกัน

ผลการวิจัยหลากหลายชิ้นระบุเอาไว้อย่างชัดเจนเลยค่ะว่า Flavonoid สามารถต้านการอักเสบได้โดยการยับยั้งเอ็มไซม์ที่ทำให้เกิดการอักเสบ เช่น cyclooxygenase (COX) และ lipoxygenase (LOX) เป็นต้น  โดยสาร COX และ LOX มีส่วนในการผลิตสารสื่อกลางการอักเสบ เช่น Prostaglandins และ Leukotrienes นั่นเอง

รูปที่ 3 กลไกการยับยั้งการอักเสบของสารกลุ่ม Flavonoid

 

นอกจากนี้สารในกลุ่ม Flavonoid ยังสามารถลดการแสดงออกของยีนอักเสบผ่านการยับยั้งการทำงานของสารสื่ออักเสบอย่าง nuclear factor kappa B (NF-kB) and mitogen-activated protein kinases (MAPKs) อีกด้วยล่ะค่ะ กลไกสุดท้ายที่ทำให้สารกลุ่ม Flavonoid สามารถต้านการอักเสบได้ก็คือการลดปริมาณสารอนุมูลอิสระดั่งที่กล่าวเอาไว้ในหัวข้อข้างต้นนั่นเอง

 

ชะลอการเกิดโรคมะเร็ง

สืบเนื่องจากคุณสมบัติทางเภสัชวิทยาของ Flavonoid ที่ช่วยในเรื่องของการต้านอนุมูลอิสระ และต้านอักเสบทำให้เซลล์เกิดความเสียน้อยลง และส่งผลให้การเกิด Oxidative Stress ถูกยับยั้งลง ซึ่งท้ายที่สุดแล้วเซลล์ของเราก็จะไม่กลายพันธุ์เป็นเซลล์มะเร็งนั่นเองค่ะ

 

แหล่งที่พบตามธรรมชาติ

อันที่จริงสารกลุ่มนี้สามารถพบได้ในอาหารทั่วไปซึ่งเราอาจจะคาดไม่ถึง หรือ ไม่รู้ค่ะ ดังนั้นเราเลยขอยกตัวอย่างอาหารที่มี Flavonoid ในตารางด้านล่างนี้ค่ะ

ผลไม้ ผัก สมุนไพร
ส้ม หัวหอม ชาเขียว
มะนาว กะหล่ำปลี ชาขาว
แอปเบิ้ล ผักกาดหอม ชาดำ
องุ่นแดง คึ่นช่าย ชาอู่หลง
สตรอเบอรี่ ต้นหอม เปปเปอร์มิ้นต์
มะเขือเทศ พริก คาโมไมล์
ทับทิม บร็อคโคลี่ โกโก้
เกรปฟรุ๊ต ถั่ว
พีช
บลูเบอรี่
แครนเบอรี่

 

5 อันดับอาหารเสริมที่อุดมไปด้วย Flavonoid

สารสกัดจากแป๊ะก๊วย (Ginkgo biloba extract)

ปะก๊วยเป็นต้นไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีนซึ่งขึ้นชื่อเรื่องปริมาณ Flavonoid สูง ดังนั้นอาหารเสริมสารสกัดจากแปะก๊วย biloba มักจะถูกนำมาใช้เพื่อ Support การทำงานของความรู้ความเข้าใจและการไหลเวียนโลหิตค่ะ

รูปที่ 4 สารสกัดจากแป๊ะก๊วยเข้มข้นผสมน้ำมันจากปลาทูน่า ซึ่งให้กรดไขมันกลุ่มโอเมก้า 3

 

สารสกัดจากชาเชียว (Green tea extract)

ชาเขียวเป็นเครื่องดื่มยอดนิยมที่อุดมไปด้วย Flavonoid อีกชนิดหนึ่งที่เรียกว่าคาเทชิน (catechins) ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารสารสกัดจากชาเขียวมีอยู่ในรูปแบบแคปซูล หรือ บางครั้งอาจจะอยู่ในรูปของ Soft gel และมักจะถูกนำมาใช้เพื่อต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบ

รูปที่ 5 สารสกัดจากชาเขียว ปราศจากคาเฟอีน และสารสกัดจากสาหร่ายสีน้ำตาล

 

เรสเวอราทรอล (Resveratrol)

เรสเวอราทรอลเป็น Flavonoid ที่พบในองุ่น ไวน์แดง และถั่วลิสง ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร Resveratrol มักจะถูกนำใช้เพื่อต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบ และยังดีต่อสุขภาพหัวใจและหลอดเลือดอีกด้วยค่ะ

 

ซิตรัส ไบโอฟลาโวนอยด์ (Citrus bioflavonoids)

ผลไม้ตระกูลส้ม อย่างเช่น ส้ม มะนาว และเกรปฟรุต มีสาร Flavonoid บางตัวสูงที่เรียกว่า ซิตรัส ไบโอฟลาโวนอยด์ ซึ่งอาหารเสริมเหล่านี้มักใช้เพื่อ Support การทำงานของภูมิคุ้มกัน และสุขภาพหัวใจและหลอดเลือดค่ะ

รูปที่ 6 Citrus สามารถลดความอ้วนได้ด้วยนะ (มีงานวิจัยแล้วนะจ๊ะ)

 

Quercetin

Quercetin เป็น Flavonoid ที่พบในผักและผลไม้หลายชนิด รวมถึงหัวหอม แอปเปิ้ล และผลเบอร์รี่ค่ะ ซึ่งอาหารเสริม Quercetin เรามักใช้เพื่อต้านการอักเสบและต้านอนุมูลอิสรค่ะ

 

สรุป

Flavonoid คือสารเคมีจากธรรมชาติที่มีคุณสมบัติทางเภสัชวิทยาอย่างน่าสนใจค่ะ ไม่ว่าจะเป็นในด้านการต้านอนุมูลอิสระ การต้านอักเสบ รวมไปถึงการป้องกันการเกิดเซลล์มะเร็งจากสารอนุมูลอิสระและการอักเสบของเซลล์ค่ะ เราสามารถรับสารกลุ่ม Flavonoid ได้จากอาหารที่เราประทาน แต่หากท่านใดต้องการสารเหล่านี้ในปริมาณที่มากเป็นพิเศษก็สามารถหาจากอาหารเสริมได้เช่นกันค่ะ และโปรดอย่าลืมว่าอาหารเสริมไม่ใช่ยารักษาโรคแต่ประการใด ผู้อ่านจำเป็นต้องศึกษารายละเอียดของอาหารเสริมให้ดีก่อนตัดสินใจซื้อรับประทานนะคะ

 

รวบรวมและเขียนโดย

มาริสา คุ้มญาติ ผู้เชี่ยวชาญด้านผลิตภัณฑ์

เรียบเรียงและแก้ไขโดย

พท.ป.ธาร์มันษ์ ตลับเพชร์สกุล บรรณาธิการ

 

อ้างอิง

  1. https://www.pobpad.com/ฟลาโวนอยด์-สุดยอดสารต้า/
  2. https://www.paolohospital.com/th-TH/phahol/Article/Details/ฟลาโวนอยด์-คืออะไร-/
  3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5465813/
  4. https://www.sciencedirect.com/topics/nursing-and-health-professions/oxygen-radical-absorbance-capacity
  5. https://www.mdpi.com/2072-6643/8/4/211

ใส่ความเห็น

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องข้อมูลจำเป็นถูกทำเครื่องหมาย *